Canto máis se avanza no coñecemento da materia, máis consciente eres do que ignoras. A ignorancia docta (consciente) substitúe á ignorancia indocta (inconsciente) e, en consecuencia, a ignorancia total mantense constante. Co coñecemento aumenta a ignorancia docta. "Se fosse possível explicar-te tudo, não precisarias de perceber nada"
3/9/24
A praia
14/8/24
Para concretarme
13/2/24
Decisión
11/2/24
Clube Nacionalista "Alén Nós"
Se mal non lembro e os meus apuntamentos non me enganan, a primeira conferencia do extinto Clube nacionalista "Alén Nós" tivo lugar o 5 de novembro de 1987 no salón nobre do Hotel Haraguaney de Santiago de Compostela. Foi impartida por D. Xosé Luis Franco Grande e levaba por título: "É posible aínda Galicia?" Pasaron xa máis de 36 anos e, infelizmente, a pregunta segue a ser pertinente.
Repasando os meus apuntamentos vexo que naquela altura o conferenciante salientaba tres problemas graves que ensombrecían o futuro de Galicia. A saber:
- A supervivencia da língua
- A grave destrución e agresión ao medio ambiente e a desfeita do medio físico
- E, por fin, a falta de suficiente representación política no ámbito estatal
24/12/23
O conteo
A primeira vez contei 62. Cando ía agregando as últimas unidades da serie o corazón comezou a latexar un pouco máis apresa. En seguida me invadiu esa agradable sensación de tranquilidade, de benestar, como se estivese a deslizarme no interior dun fluído denso, nun éter salutífero que calma e sosega. Durou uns minutos de forma intensa. Despois prolongouse máis feble de forma indefinida.
Cando xa comezaba a acostumarme a ese estado pracenteiro e harmonioso, de súpeto, de forma inconsciente, sen saber moi ben como, saíndo dun lugar impreciso do meu cerebro, tomei a decisión de repetir a conta.
Así que, comecei de novo a observación dos cadros, dos números e dos símbolos, relaxado, descontraído, confiado en que o resultado se repetise. Mais, cando xa ía cerca do final asaltoume unha dúbida sobre a suma final. Deseguida se converteu en certeza. Comprobo, con abraio, que saen 64. Sesenta e catro? Non podía ser. Non é posible. Pero que carallo pasara?
Un chisco intranquilo repito a operación e confírmase a fatídica cantidade: 64. Seis decenas e catro unidades!
Unha suor morna aparece na miña pel e, o que é peor, no meu pensamento. Non daba creto. Como é que fun capaz de equivocarme a primeira vez. Si, a primeira vez foi cando contei mal porque as leis da estatística son claras en fenómenos de tan poucos sucesos.
Bon, habería que asumilo. Como en tantas outras ocasión sabía que o paso do tempo aliviaría a pesada carga, o sentimento, a decepción, o bule bule interior. Tranquilidade. Deixemos pasar as horas, os días, quizais as semanas e todo volverá ao seu rego. De novo habería que dotarse de estratexias para convivir por un tempo coa tristura leve, coa desesperanza acoutada, coa incomprensión, coa pesadume e mesmo con algo de amargura. Si porque non podía entender o que pasara. Que quedase fóra, cando en certos intres do proceso estaba confiado, tranquilo e ata albergara algunha fundada esperanza de conseguilo.
Certo que ben pensado, a pesar dos farturentos trinta anos anteriores, onde puiden acumular moito e bo, había que ter en conta que os últimos once anos fora un tempo ermo e baldío para a causa. Ata ese momento non me decatara, claro, cando os outros aspirantes emprendían os máis pintorescos proxectos que pasaron polo aro da idoneidade aproveitando as novas modas, os novos filtros, os tempos da modernidade, eu estaba enfrascado noutros temas, moi afastado da posibilidade de poder seguir enchendo a alforxa con froitos gorentosos como os que no pasado conseguira.
E logo estaba a distribución, a asignación a cada apartado dos elementos da colleita. Por que ese empeño en verter o máis prístino da miña bagaxe, o máis prezado da miña alforxa, nunha soa zarreca, nun cesto vulgar, popular, C'est-à-dire, inservible, nunha artesa que xa estaba “de tas en bas”. Que estraña sensación me impulsaba a encher o que xa estaba a rebordar? Pero, por que non me din conta de que ben podía distribuír e repartir noutras cestas cantidade de pezas, todas de ben demostrada valía e non seguir a envialas ao pozo do apartado que non podía crecer máis por imperativos dos límites establecidos por alguén que, sen moito fundamento, así o decidira, porque xa se sabe que estas restricións nunca son inocentes.
Como era posible que outros participantes ao contar acadaran un 51, un 47 ou mesmo un 36. Pero que estaba a acontecer! Como era posible! Perdera tanta comba! Como era isto así, se no seu día aqueles humanos estaban moi para atrás, movéndose con certa desorientación, con evidentes eivas nalgúns casos, con algunha característica mesmo lamentable, pouco motivadora en todo caso. E agora aí estaban, campando ás súas anchas, con guarismos espectaculares. Acaso cambiara tanto a forma de acadar e validar a necesaria formación, experimentación e posta ao día. E que a filosofía que algúns, os menos, todo hai que dicilo, practicabamos de non dar nada por establecido, de buscar o cambio permanente tratando de adaptarse a unha realidade sempre cambiante e en continua evolución, non era xa válida? Non, non encontraba moita explicación para todo o que estaba a acontecer. Vivir para ver!
Desconcerto, desorientación, inverosimilitude. Estaba abraiado e estupefacto.
Con todo, como un xa ten certa práctica, pasei unha período temporal aceptable, tranquilo, o cal era moi gratificante se temos en conta a envergadura do asunto.
Bon, reflexionamos un intre, tampouco era para tanto, ao fin e ao cabo non era máis que un adorno, unha bonita finta no ramo final. Se non se conseguía en nada ía afear, e moito menos diminuír, as boas colleitas conseguidas, as enriquecedoras experiencias vividas, a boa traxectoria do proceso xa, por outra banda, a punto de que se dese por concluído, vamos, de que se lle pechase a porta.
De tal forma que á mañá seguinte, co novo día, xa vía a situación con certa perspectiva, con certo distanciamento, coa altura de miras necesaria. Puido ser bonito, si, pero o feito de non conseguilo tamén tiña os seus aspectos positivos. Caramba, había que buscarllos! Había que atopalos. En fin, que non se contenta quen non quere.
O certo é que continuei coa redacción do escrito: lin de novo de forma moderada, reordenei parágrafos, suprimín frases, engadín novas referencias, maticei certas afirmacións e volta a reordenar, para deixalo rematado. Pendente dunha última lectura e que ficase listo para subilo á plataforma e agardar a que dera o seu froito, ou non, quizais non, o máis probable era que durmise o sono eterno no moderno arquivo electrónico, cama pracenteira onde as haxa. Cando isto fose unha realidade incontestable, daquela habería que tomar a gran decisión. Pero non nos adiantemos aos acontecementos. Deixemos que as augas escorrenten polas súas concas. Afrontemos os atrancos segundo vaian aparecendo. Tentemos vivir como seres racionais.
Mais, cando xa asumira que con toda probabilidade non ía poder ser, resulta que, por un impulso que aínda non sei moi ben por que e de onde saíra, é dicir da mesma natureza que aquel anterior que antes relatei, volvín a contar, desta vez de vagar, paseniñamente, folla por folla e con apuntamentos parciais.
E mira que, ao sumar estas cantidades parciais o resultado final, despois de telo repasado, foi de... 63. Si, sesenta e tres! No límite meu! Bon, un límite condicionado, pero límite ao fin e ao cabo.
A sensación virou de novo, abríase unha raiola de esperanza, así que, escarmentado, tendo ben aprendida a lección, decidín... non volver a contar! “Por se las moscas”.
Mais... a lectura dunha nova nun xornal dixital abriu un novo horizonte. Non estaba todo dito meu. Aínda había “flecos”. Continuará...
6/11/23
Anotación e contexto
![]() |
Pixabay |
Pois este era o contido dunha anotación que figuraba nunha proba escrita de Física e química de 1º de bacharelato. Estamos no ano 2006...
"Ben sabes que non está permitido copiar, nen usar nengún medio, trebello, artefacto e/ou utensilio tecnolóxico que permita a transmisión de información. Tés que ser honrado contigo mesmo, honesto. A integridade persoal, a honestidade, a honorabilidade, son cualidades que como persoas debemos practicar. Que nos queda se non somos quen de respectarnos a nós mesmos? E que non podemos confiar na nosa conciencia? Se a pesar de todo insistes en realizar prácticas e comportamentos non permitidos, debes saber que te mergullas nun campo abonado de riscos e temeridades. E as consecuencias de tales accións poden ser dramáticas."
Non era tanto que o alumnado non copiase como tratar de suscitar nel unha pequena reflexión.
Menos mal que naquela altura aínda non estaba na moda o concepto de "friki"
15/11/21
Unha tarde de decembro
Cando aquela tarde de inverno de 1978, fría e co lusco e fusco a punto de señorear, guiei o meu macanudo, acabado de estrear, automóbil marca Seat 131-1600 de cor amarela, deica a rúa Avenida das Burgas do campus sur da USC e, condicionado pola euforia do bendito suceso anterior, decidín colocar a vella casete dos The Allman Brother Band no radiocasete e xirar o botón do volume non pensaba que aquelas pracenteiras sensacións visuais e sonoras ían permanecer no tempo tan nidias, tan frescas. Pero así foi.
Aínda hoxe lembro aqueles intres como uns dos momentos máis agarimosos daqueles convulsos e complicados anos.
16/8/21
A radiación de fondo
A radiación de fondo existe, foi.
A radiación de fondo agromou, é.
A radiación de fondo identifica, somos.
A radiación de fondo acolle, existimos.
A radiación de fondo acompáñanos.
Alguén viu, percebeu, sentiu á radiación de fondo?
Ela está para dar constancia da orixe,
para lembrar o futuro do pasado,
para denotar a procedencia,
para facermonos, sempre, humanos.
20/2/21
Emenda
Na vida dunha persoa hai momentos de especial transcendencia, de íntima sensibilidade, de profunda reflexión. Momentos nos que se fai un alto, recapacítase e mírase para atrás para descubrir e asumir que xa hai un pasado agrandado e que todo ten cambiado dunha forma irreversible. Con certeza xa nada volverá ser igual.
Aparece o desasosego por non ter feito, no seu momento, o que parecía o máis indicado, o máis conveniente, o que quizais algúns, aqueles que realmente nos importan, confiadamente esperaban de nós. Asemade, preséntase un estado de previsión de acontecementos e sucesos que un aspira poder gobernar con cautela, xestionar con tino, encamiñar harmonicamente sen causar estragos para non defraudar expectativas. Co propósito decidido de intervir, de dicir, de mostrar, de evidenciar presenza. Aínda a risco de facelo en demasía, sabendo que non acontecerá pois un asume que ten tendencia mais ben a pecar por defecto, practicando en exceso a prudencia e a discreción. Nestas ocasións non debería seguirse o dito de que a mellor palabra é a que está por dicir. Moi polo contrario, hai que presentala con confianza, con firmeza, se ben hai que agasallala con sentido, con fondura e, sobre todo, con verdade.
Moitos afirman que o mellor nesta vida é procurar a felicidade, outros inclínanse por buscar a beleza e, aínda os hai que se conforman con dar e recibir amor. Loables e ben intencionadas pretensións! Mais para tentar realizalas debemos dotarnos dos coñecementos, dos afectos e dos mecanismos que nos fornezan da necesaria tranquilidade e do mínimo conforto cun mesmo. En como cadaquén constrúa estes artefactos, aplique os coñecementos necesarios e modifique o comportamento en función do resultado que produzan para o fin pretendido, reside parte da sabedoría que moi poucos mortais son quen de acadar plenamente.
Mentres tanto conformémonos e dispoñámonos a aspirar con non deixar escapar vivos, mais unha vez, eses momentos, eses intres, que realmente son importantes e transcendentes, polos cales paga a pena vivir. Procuremos identificalos a tempo e actuar con presteza para evitar, despois, telos que lembrar con pesar, tristura e desasosego, coa coñecida e molesta impresión de poder ter feito, poder ter dado ou poder ter dito algo máis.
Realmente, penso que saber identificar e apreciar estas vivencias, exprimíndoas ata a derradeira gota, forma parte dese grupo de destrezas e habilidades que un debería ter atesourado co paso dos anos.
Asumindo que non é doado, niso andamos.
6/2/21
Alegría
Alegría por ter nacido, por ter aparecido, por ter vivido,
por terme emocionado e por ter chorado.
Ledicia por crecer, por evoluír, por aprender,
por progresar, ás veces non axeitadamente.
Goce polo amor e a amizade, pola tenrura e a vontade,
polo sorriso e a soidade.
Fartura dos excesos, dos poderosos e dos necios,
así como dos hipócritas e dos obsesos.
Debilidade pola emoción, polo sentimento e pola paixón,
tamén pola racionalidade e o pensamento.
Aspiración ao ascetismo, á pureza e á lealdade,
como non, á beleza e á solidariedade.
E sempre: reflexión, introspeccción, fondura, núcleo e paz.
19/12/19
Es hora de actuar
7/4/18
O capitalismo a funcionar como cooperativa
Máis artidos deste mesmo autor:
https://bit.ly/2Iz2pMJ
20/3/18
La transparencia: una premisa básica del Gobierno Abierto
La transparencia forma parte de los cinco grandes ejes del compromiso de los Gobiernos Abiertos que son: colaboración, participación, transparencia, rendición de cuentas y formación.
9/3/18
Educar en los valores del Gobierno Abierto
Hagamos un recuento para visualicemos el alcance y la magnitud de tales amenazas:
- Cambio climático y contaminación ambiental sin fronteras (lluvia ácida, efecto invernadero, chatarra espacial, contaminación lumínica, acústica, visual...)
- Agotamiento y destrucción de los recursos naturales
- Urbanización creciente, desordenada y especulativa
- Destrucción de los ecosistemas y de la biodiversidad
- Disminución de la diversidad cultural debido al fenómeno de la globalización
- Crecimiento económico acelerado y consumo desaforado
- Explosión demográfica
- Desequilibrios y desigualdad creciente generadores de conflictos, guerras, migraciones masivas, violencia...
- Choque de civilizaciones con manifestaciones de acciones terroristas
- Creciente globalización y mundialización con la aparición de empresas de dimensión transnacional de enorme poder e influencia, proliferación de paraísos fiscales y surgimiento de mafias.
- Pérdida de calidad de la democracia
Los valores que rigen el Gobierno Abierto aplicados al ámbito educativo deben ser usados para mostrar que el crecimiento económico no puede ser el único dogma de la sociedad actual y que la experiencia vital no debiera consistir tanto en buscar un camino al prestigio, a la riqueza y a felicidad inexistente como de asegurar a todos los ciudadanos un goce sereno y armónico de la vida en comunidad, en ausencia de dolores y fatigas y fomentando la solidaridad, la frugalidad y el respeto mutuo.
8/3/18
El gobierno abierto: una oportunidad para los ciudadanos
A partir del año 2019 el gobierno abierto tendrá una nueva ocasión más para poner en valía estas cualidades con la entrada en vigor de la reforma contemplada en la Ley 27/2011, de 1 de agosto y en la posterior Ley 23/3013, de 23 de diciembre con la introducción del llamado Factor de Sostenibilidad para el cálculo y revalorización de las pensiones. Este factor, que modificará dicho cálculo y revalorización de las pensiones públicas requerirá un "esfuerzo sustancial de transparencia", tal como se especifica en el Informe del Comité de Expertos sobre el factor de sostenibilidad, de 7 de junio de 2013.
Dicho Factor de Sostenibilidad, compuesto por el Factor de Equidad Intergeneracional (FEI) y el Factor de Revalorización Anual (FRA), "debe ser aplicado con transparencia y explicado con sencillez a todo aquel ciudadano que se quiera interesar por ello. La Seguridad Social debe recoger, en espacios específicos dedicados a dicho factor, todo el conjunto de datos que interactúan en las fórmulas. Debe, pues, publicar el seguimiento sistemático de la esperanza de vida, de los ingresos, de los gastos, del número de pensiones y del efecto sustitución. Debe facilitar la aplicación de la fórmula. Debe crear un índice basado en la aplicación sistemática del factor de revalorización, que sirva como elemento indiciario de la revalorización esperable en el momento que finalmente se marque para efectuar dicha revalorización. Los pensionistas deben tener una referencia a la que acudir, como la tienen hoy con el IPC. La revalorización debe comunicarse individualmente de una forma sencilla y comprensible. Las predicciones a futuro usadas en el factor deben ser publicadas por la Seguridad Social, con inclusión de sus supuestos y metodologías, para que puedan ser adecuadamente juzgadas y valoradas. Y, por último, esas previsiones deben ser contrastadas por la Agencia Independiente de Responsabilidad Fiscal", tal como se refleja en el mencionado informe. Es decir las administraciones públicas tendrán que aplicar los principios del gobierno abierto de forma plena y eficaz.
No se trata ya solo de que la gestión sea eficiente, transparente y profesional, aspectos que por otra parte deben darse ya por habituales e incluso rutinarios, sino de que dicha gestión responda fielmente a los compromisos asumidos y a las promesas establecidas durante las campañas electorales. En este sentido el gobierno abierto debiera asumir una serie de prácticas que dotasen a la ciudadanía de mecanismos de corrección o castigo para aquellos gobernantes y partidos que incumpliesen de forma grosera sus promesas y compromisos electorales, defraudando gravemente la confianza de sus votantes.
Es hora ya de acabar con la vieja cantinela de que "los programas están diseñados para no ser cumplidos".
18/3/16
Problemas que a todos nos deberían importar
- Contaminación atmosférica, acústica e visual con altos niveis de concentración atmosférica de dióxido de carbono, óxido de nitróxeno e metano.
- Xestión, transporte e almacenamento de residuos radiactivos de alta actividade, que se xeran como resultado do funcionamento das centrais nucleares de fisión.
- Xestión, manexo e control do arsenal de armas nucleares e biolóxicas.
- Diminución alarmante da capa de ozono na Antártida e acentuación do desxeo nos polos.
- Esgotamento de importantes reservas de auga doce e degradación dos solos e aumento da desertificación.
- Cambios rexistrados na temperatura e aparición, cada vez máis frecuente, de catástrofes naturais severas como consecuencia do proceso de cambio climático.
- Desaparición de moitas especies animais e diminución da biodiversidade.
- Graves danos nas zonas costeiras,
nos bosques tropicais e degradación, en xeral, do medio natural.
A praia
A praia pode ser ese lugar que observa o marido, descansado e compracido de que a súa muller se torre confortablemente ao sol ao carón de ou...

-
Era pola metade do serán. Nesa hora en que xa é tarde para tomar un café, un té ou unha copiña de licor pero aínda demasiado cedo para sabor...
-
A VIDA A vida escápaseme entre tardes de lectura e noites de insonnio. A vida comprímese entre lembranzas posibilistas e accións imposibles...
-
A praia pode ser ese lugar que observa o marido, descansado e compracido de que a súa muller se torre confortablemente ao sol ao carón de ou...