La franja

Este párrafo escrito por Antonio Muñoz Molina en su celebrado y premiado libro El invierno en Lisboa (Seix Barral, 1987) que a continuación paso a transcribir:

"Al tocar levantaban resplandecientes arquitecturas translúcidas que caían derribadas luego como polvo de vidrio o establecían largos espacios de serenidad que lindaban con el puro silencio y se encrespaban inadvertidamente hasta herir el oído y envolverlo en un calculado laberinto de crueldad y disonancia. Sonriendo, con los ojos entornados, como si fingieran inocencia, regresaban luego a una quietud como de palabras murmuradas. Siempre había un instante de estupor y silencio antes de que comenzaran los aplausos."

me parece un claro ejemplo de texto atrevido, sobre todo en su primera parte. Las metáforas son (resplandecientes arquitecturas translúcidas...polvo de vidrio...espacios de serenidad...laberinto de crueldad y disonancia), a la par que hermosas, arriesgadas, sobre todo si se condensan en tan breve espacio narrativo. 

A mi juício nos encontramos ante un ente literario que se aproxima temerariamente al límite del abismo: o lo consideramos sublime o ridículo, propio de un esnob.

Confieso que para hacerme una idea cabal del mismo tuve que leerlo varias veces, incluso creo que muchas veces. Y como quiera que cada vez que lo hacía disfrutaba con su lectura, no aminorándose este goce con las reiteradas atenciones, concluí que, para mi constituye un texto bello y literariamente hermoso. 

Ello no es óbice para que considere que si se produjesen unos mínimos cambios, mutilaciones e/o ampliaciones, podría transformarse con facilidad en uno decididamente ridículo. Así es la estrecha franja que separa lo valioso de lo prescindible. 

Problemas que a todos nos deberían importar

Son aqueles relacionados coa saúde do planeta que habitamos, non se sabe por canto tempo, e que inflúen tamén na nosa dunha forma cada vez máis evidente. 

Enumeremos algúns dos máis graves, de tipo medioambiental, que están na base da crise ecolóxica que provoca o actual modelo social e económico de crecemento nos países do chamado primeiro mundo incluíndo os chamados BRICS:

• Contaminación atmosférica, acústica e visual con altos niveis de concentración atmosférica de dióxido de carbono, óxido de nitróxeno e metano.

• Xestión, transporte e almacenamento de residuos radiactivos de alta actividade, que se xeran como resultado do funcionamento das centrais nucleares de fisión.

•  Xestión, manexo e control do arsenal de armas nucleares e biolóxicas.

•  Diminución alarmante da capa de ozono na Antártida e acentuación do desxeo nos polos.

• Esgotamento de importantes reservas de auga doce e degradación dos solos e aumento da desertificación.

• Cambios rexistrados na temperatura e aparición, cada vez máis frecuente, de catástrofes naturais severas como consecuencia do proceso de cambio climático.

• Desaparición de moitas especies animais e diminución da biodiversidade.

• Graves danos nas zonas costeiras, nos bosques tropicais e degradación, en xeral, do medio natural. 
   

Todos estes sucesos e factores, e algúns máis como a existencia da chuvia ácida, a maior abundancia no aire dalgúns dos gases de efecto invernadoiro (GEI), principalmente vapor de auga, dióxido de carbono e metano, responsables do grave suceso do cambio climático, a polución nas grandes cidades, a desregularización dos horarios con respecto aos ritmos da natureza, o aumento do estrés provocado pola dinámica existencial nas grandes cidades, están na base da maior crise ambiental global da humanidade e xeran un descontento, cada vez maior, en certos sectores da poboación referente ao modelo de desenvolvemento económico que provoca unha existencia marcada pola ansiedade, a tensión, a dúbida existencial e o afastamento dos ritmos e dos equilibrios da natureza. Por este camiño imos mal. Directos ao colapso.

 

Luces, adornos e felicidade.

• O Nadal. Puntual sempre. Cansino, reiterativo, inevitable.

• Sigo impresionado pola publicidade dunha gran cadea de grandes almacéns. Pretende que a xente se endeude, solicitando un préstamo, para mercar adornos, agasallos, alimentos e todo tipo de enseres, artiluxios e caralladas propias deste tempo. Consuma vostede en cousas necesarias e noutras perfectamente prescindibles, sexa feliz adquirindo produtos e servizos perfectamente superfluos. O que importa é a conta de resultados. A felicidade e o interese polas persoas só importa en tanto en canto estas consuman, se non o fan non poden acadar a felicidade. Así de simple, así de mintireiro. Mais, non faga caso. Consuma vostede o que sexa mester para si, non para os demais, adquira o que precise para si e os seus pero nen un obxecto ou servizo máis. Non se deixe engaiolar, non se escravice, non se embruteza. Reflexione, matine se realmente eso que lle propoñen lle convén a vostede ao mais ben lle favorece a eles. Lembre: dicir e asumir a afirmación "no meu comportamento como consumidor mando eu" é acadar un exercicio de soberania e liberdade que o fará máis digno, máis sabio e máis feliz, na medida do posible, sen enganos, sen artimañas, sen quenta mentes.

• A lotería de Nadal goza de boa imaxe. Aproveita a oportunidade da celebración festiva e da tradición e lanza o seu anzó. Ademais ofertan a posibilidade de poder cobrar o premio o mesmo día do sorteo. Como se ese fose o problema! O meu problema e, quizáis o dalgún de vostedes, é a sensación de que nos tomen por incautos. Digámolo xa: este sorteo, chamado de Nadal, é o pior do ano con diferenza desde o punto de vista da probabilidade, xa de por si moi baixa, de que toque algún premio. Ah! pero... e a ilusión, dirán algúns. Certo. A ilusión é moi importante, mais pode ulisquearse de outras formas, acadarse por outros camiños, experimentarse de outra forma, menos mentireira, menos consumista, menos alienante.

Axuste de mínimos cadrados

Cando todo semella que no país veciño vai ser posible a formación dun goberno formado polo Partido Socialista de Portugal con apoio parlamentar de formacións tan diferentes a este e entre si, como son o Bloco de Esquerda e o PCP, (e os que coñezan minimamente a política portuguesa saberán que isto, de concretarse, vai supoñer un cambio histórico na política de alianzas) aquí, na Galiza, seguimos sen avances significativos, mais ben todo o contrario, acerca da posibilidade de artellamento dunha candidatura única cara ás vindeiras eleccións xerais do 20 de decembro.

A pesar do clamor de plataformas e colectivos e do chamamento de importantes sectores da sociedade galega para que se presente unha única opción de esquerdas, coa máxima pluralidade posible, os que teñen o poder de decisión non rematan de pór enriba da mesa os medios, os mecanismos e as vontades para conquerir tan ansiado obxectivo.

Tan difícil é acordar un programa de mínimos co que presentarse diante do electorado? Tan complicado é axustar as diferentes sensibilidades e pactar un conxunto de medidas e actuacións aínda que sexa aplicando o chamado método de mínimos cadrados? (é dicir, tomando os puntos nun plano como análogos ás principais directrices dos diversos programas electorais, axustar a recta, que sería o programa pactado, de tal forma que pase pola maior cantidade de puntos posible e, de non selo, alomenos que o seu trazado non se afaste moito da maioría deles)

Quizáis non estea de máis lembrar neste momento que os partidos, agrupacións, coalicións e/ou federacións políticas non son máis que instrumentos, todo o valiosos que se queira pero ferramentas ao fin, para levar á práctica políticas que termen do país para mellorar o benestar e a calidade de vida das persoas e que estas poidan aspirar á procura da felicidade, polo camiño que cada quen teña a ben seguir. De nada vale crer, lexitimamente, que se posúen e se teñen gardadas as esencias máis nucleares do país cando este esmorece paseniña mais inexorablemente e mostra xa sinais claros de precisar atención urxente.  

Se realmente sabemos diferenciar o substancial do accesorio, o importante do secundario, aínda temos tempo, non moito ben é certo, para reflexionar e actuar en consecuencia. Acho que os vellos loitadores, os devanceiros, o demandan e o merecen.

 

Misión cumprida

Pasou tanto tempo que nin me lembro se fostes herdadas. Posiblemente. En todo caso ese detalle carece de importancia, o realmente salientable son os moitos anos que durástedes, ás veces que vos usei nas máis complicadas condicións, ben é certo que só esporadicamente e para certos traballos. A vós o da obsolescencia programada dávos a risa. É natural, pertencedes a outro tempo. Sodes de outra feitura e condición, noble e auténtica. Deume un sentimento profundo ter que prescindir de vós. Mais, ben sabíades que cando permitístes que o líquido elemento perforase o material do que estábades feitas era só cuestión de tempo. Aínda ben, prorroguei o uso durante o verán sabendo que o tempo estaba rematado. Boa viaxe e agardo que coa reciclaxe teñades unha nova vida. Até Sempre!